Administracja podatkowa szeroko wykorzystuje JPK w ramach czynności sprawdzających (ok. 10 tys. przypadków), w mniejszym stopniu jednak korzysta z narzędzia w trakcie kontroli lub postepowań podatkowych. Dodatkowo, resort finansów rozwija narzędzie do analizy danych z comiesięcznych JPK_VAT, zwiększając jego efektywność – wynika z analizy ekspertów PwC. Obowiązek comiesięcznego raportowania VAT w formie JPK wszedł w życie rok temu i jest istotnym elementem procesu uszczelniania systemu podatkowego.
Jednolity Plik Kontrolny (JPK) jest tworzony z systemów informatycznych podmiotu gospodarczego poprzez bezpośredni eksport danych, zawierającym informacje o operacjach gospodarczych za dany okres. Obowiązek comiesięcznego przekazywania pliku JPK_VAT (ewidencja zakupu i sprzedaży VAT) obowiązuje dużych przedsiębiorców od 1 lipca 2016 r., a małych i średnich od 1 stycznia 2017 r. Od stycznia 2018 r. obowiązek ten będzie dotyczył już wszystkich firm. JPK jest elementem uszczelniania systemu podatkowego.
Jak podkreślają eksperci PwC, system raportowania danych przez podatników w formie JPK funkcjonuje już rok i obejmuje ok. 110 tys. podatników. Obowiązek przekazywania JPK wchodził w życie stopniowo i nadal nie dotyczy wszystkich firm, ale to zmieni się w 2018 roku. Od stycznia 2018 r. comiesięczny JPK_VAT będą składać także mikroprzedsiębiorcy, zaś od lipca tego roku pozostałe struktury JPK na żądania organów KAS będą mieli obowiązek przedkładać również średni, mali i mikroprzedsiębiorcy.
Jak wynika z analizy PwC administracja podatkowa szeroko wykorzystuje JPK w ramach czynności sprawdzających (ok. 10 tys. przypadków), ale w ograniczonym stopniu korzysta z JPK w trakcie kontroli lub postepowań podatkowych. Dodatkowo, resort finansów dysponuje już narzędziem do analizy danych z comiesięcznych JPK_VAT oraz rozwija jego funkcjonalności. Do 8 lutego 2017 r. resort nie posiadał narzędzia do automatycznej analizy i weryfikacji danych zawartych w Repozytorium JPK z danymi z deklaracji VAT-7/7K/7D oraz VAT UE, a także informacjami o podmiotach stanowiących potencjalne zagrożenie dla systemu podatkowego. Część elementów tego narzędzia została wdrożona produkcyjnie 24 kwietnia 2017 r., pozostałe są planowane do wdrożenia w terminie do 31 sierpnia 2017 r. To niezwykle ważne, bo w JPK_VAT przesłanych tylko w lutym br. było ponad 30 tys. niezgodności w zakresie danych wykazywanych przez podatników.
Co ważne, zdaniem ekspertów PwC, podatnicy mimo trudności technicznych i merytorycznych w zakresie JPK wywiązują się z obowiązków raportowania danych podatkowych w nowym elektronicznym formacie.
Pierwszy rok z JPK był rokiem wyzwań zarówno dla podatników, jak i administracji podatkowej. Podatnicy mieli relatywnie krótki czas na dostosowanie się do nowych wymogów w zakresie raportowania podatkowego, a w procesie przygotowania się do JPK napotykali trudności natury technicznej i merytorycznej. Natomiast głównym wyzwaniem dla administracji podatkowej było udowodnienie, że z danych w formie JPK rzeczywiście będzie ona korzystać.
Marcin Sidelnik
W trakcie ostatniego roku administracja pokazała, że faktycznie korzysta z danych w nowym elektronicznym formacie m.in. poprzez wykorzystanie JPK w ramach czynności sprawdzających (ok. 10 tys. przypadków). Ponadto, w ramach tzw. miękkiego odziaływania behawioralnego w stosunku do podatników ze zidentyfikowanymi niezgodnościami w JPK_VAT, fiskus rozesłał w kwietniu i maju br. 11 112 wiadomości e-mail, a w maju br. 2 617 wiadomości SMS z informacją o prawie do złożenia stosowanych korekt deklaracji/pliku JPK_VAT – mówi Marcin Sidelnik, partner w dziale prawno-podatkowym PwC.
JPK częścią uszczelniania systemu podatkowego
W kolejnych etapach procesu uszczelniania systemu podatkowego w Polsce Ministerstwo Finansów planuje wdrożenie systemu teleinformatycznego wspierającego wykrywanie faktur dokumentujących czynności fikcyjne, na podstawie JPK oraz innych narzędzi analitycznych. Dodatkowo, przedsiębiorcy mają zostać objęci obowiązkiem przekazywania KAS danych, które umożliwią szybką identyfikację podejrzanych transakcji i weryfikację spójności deklarowanych przychodów oraz kosztów z obrotami na rachunku bankowym, czyli codziennego raportowania JPK_WB.
Planowane jest także wdrożenie systemu teleinformatycznego i mechanizmu analizy ryzyka, ograniczającego wykorzystywanie przez przestępców uczestniczących w wyłudzeniach podatku VAT niedoskonałości w przepływie informacji w ramach systemu bankowego. Od 2018 r. ma wejść również w życie tzw. split payment, czyli system podzielonej płatności, polegający na podzieleniu płatności za dostarczone towary lub wyświadczone usługi na kwotę netto, która będzie wpłacana przez nabywcę na konto dostawcy lub usługodawcy oraz kwotę podatku, która trafi bezpośrednio na odrębne konto VAT, przeznaczone do opłacania przez podatnika VAT naliczonego i swoich zobowiązań z tytułu VAT do urzędu skarbowego.
„Głównym problemem ograniczonej skuteczności stosowanych przez polską administrację podatkową metod selekcji podatników do czynności kontrolnych był brak sprawnej koordynacji różnych działań w zakresie analityki, czynności weryfikacyjnych i utrzymania jednego wspólnego kierunku działań. Celem zwiększenia skuteczności mechanizmów typowania podmiotów do kontroli oraz wykrywania nieprawidłowości w rozliczeniach podatników obecnie realizowane są kluczowe projekty m.in. polegające na wprowadzeniu rozwiązań obsługujących Jednolity Plik Kontrolny. Jednym z ich jest Analizator JPK dedykowany do automatycznych analiz danych zawartych w JPK_VAT z danymi zgromadzonymi w Hurtowni Danych SPR oraz Centralnym Rejestrze Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników (CRP KEP), zagregowanymi w systemie Fundament Danych w wersji 0, i weryfikacji transakcji zaraportowanych w JPK przez podatników. Co więcej, system Fundament Danych w wersji 0 ma być rozwijany z jednej strony poprzez integrację z dodatkowymi źródłami danych dostępnymi w ramach systemów informatycznych KAS i innych źródeł, a z drugiej strony z narzędziami służącymi do zaawansowanej analityki, w tym z budowanym Systemem Analitycznym Administracji Skarbowej (SAAS) i innymi narzędziami dostępnymi w KAS” – mówi Przemysław Grzanka, ekspert w dziale prawno-podatkowym PwC.
Ilustracja: Pixabay
Dodaj komentarz