Małgorzata Urszula Nowak
Trudno dookreślić jednoznaczną definicję cyfryzacji. Używana jest w wielu różnych znaczeniach. Według np. Ministerstwa Cyfryzacji w Programie Polska Cyfrowa możemy wydzielić dla niej trzy obszary: pierwszy to szerokopasmowa infrastruktura umożliwiająca dostęp do szybkiego Internetu, drugi stanowią przedsięwzięcia, dzięki którym zwiększa się pula usług publicznych dostępnych drogą elektroniczną, z kolei trzeci obszar to projekty zachęcające ludzi do korzystania z Internetu i zwiększające ich cyfrowe kompetencje.
Można także pojęcie cyfryzacji rozumieć dosłownie czyli, że jest to cyfrowa forma rzeczywistości. Jednak nie jest to precyzyjne określenie i niestety określa się tym pojęciem zbyt wiele zjawisk. Lepszym określeniem jest pojęcie digitalizacji, które wyrosło z bibliotekoznawstwa. Warto tu sięgnąć do historii internetu, gdyż jako jedne z pierwszych w sieć internetową zostały włączone właśnie biblioteki instytucji naukowych. Stąd wiele pojęć w informatyce w zakresie digitalizacji wyrosło z doświadczeń pionierskich wdrożeń w bibliotekarstwie. Od 2011 określenie cyfryzacja zostało spopularyzowane przez Ministerstwo Cyfryzacji i od tego czasu jest często używane zamiast słowa digitalizacja, ale nie zawsze we właściwym znaczeniu.
Digitalizację rozumiemy wg Narodowego Centrum Muzealnictwa i Ochrony Zabytków w sensie węższym jako pozyskanie cyfrowego, jak najbardziej wiernego, odwzorowania obiektu i opisujących metadanych relacyjnych zawierających szczegóły strony technicznej procesu (nazywane dla odróżnienia od metadanych opisowych paradanymi). Definicja szersza obejmuje nie tylko pozyskanie cyfrowego wizerunku i metadanych technicznych, ale także wytworzenie metadanych opisowych oraz różne działania związane m.in. z gromadzeniem, strukturyzowaniem, przetwarzaniem, zarządzaniem, archiwizowaniem, ochroną, wymianą i wykorzystaniem tych danych, czyli odnosi się do kompleksowo potraktowanego procesu digitalizacji.
Z kolei proces digitalizacji rozumiany jest jako zestaw czynności pozwalający na osiągnięcie zakładanych parametrów technicznych dokumentacji cyfrowej odwzorowującej rzeczywisty obiekt. Na proces ten mogą się składać następujące działania (część z nich może występować wielokrotnie w różnych wersjach lub nie występować – zależnie od celów): digitalizacja, przetwarzanie i analiza danych oraz wizualizacja.
Konwersja sygnału ciągłego na dyskretny, albo konwersja analogowo-cyfrowa jest podstawą procesu digitalizacji. Proces odbywa się przez tzw. próbkowanie, to znaczy przez podział jakiegoś obszaru na dyskretne elementy i zapisanie wartości sygnału w każdym elemencie. Zawsze zostaje przekształcona informacja analogowa na ciąg zerojedynkowy, który z użyciem określonego kodowania zostaje zapisany na nośniku danych. Może ona dotyczyć obrazu (dwuwymiarowego lub trójwymiarowego) lub dźwięku. Technik digitalizacji mamy wiele i np. w obrazowaniu terenu wraz z obiektami mamy do czynienia np. z teledetekcją, fotogrametrią czy zdjęciami satelitarnymi. Do digitalizacji w skali mniejszej używamy np. skanowania laserowego czy zdjęć fotograficznych. Gdy rozważamy digitalizację materiałów analogowych w zależności od rodzaju materiału możemy używać skanowania, zdjęć fotograficznych, nagrywania filmów lub dźwięków. Mamy też do czynienia z digitalizacją bezpośrednią czyli będą to procesy dzięki którym uzyskamy dane w postaci cyfrowej w wyniku pomiarów np. w geodezji pomiarów terenu, w przemyśle lub innych działach gospodarki będą to dane z urządzeń rejestrujących lub dane z systemów informatycznych do prowadzenia instytucji np. ERP (Enterprise Resource Planning), CRM (Customer Relationship Management), finansowo- księgowe lub inne. W przypadku każdej digitalizacji dane wymagają ich analizy pod kątem poprawności a następnie ich przygotowania, zanim będziemy chcieli z nich skorzystać w budowanej zintegrowanej bazie danych.
Wektoryzacja z kolei jest procesem przetwarzania pozyskanych danych z zasobów rastrowych (map bitowych). W procesie wektoryzacji elementy bitmapy zostają zgrupowane w grupy obiektów wektorowych na zasadzie podobieństwa np. przynależności do tej samej grupy tematycznej lub cech graficznych. Przy czym w procesie wektoryzacji decydujemy, które elementy obrazu mają mieć nadaną postać wektorową. Mamy więc do czynienia z redukcją danych. Wektoryzacja może być automatyczna lub wykonuje ją operator. Wektoryzacji możemy używać do danych obrazowych. Z kolei do danych dotyczących dokumentów zawierających tekst metodą przetwarzania jest OCR (Optical Character Recognition) czyli optyczne rozpoznawanie znaków.
Dopiero gdy jasno zdefiniujemy, czym jest cyfryzacja dla naszego przedsiębiorstwa czy instytucji (np. cyfryzacją, digitalizacją czy może wektoryzacją) i jakie elementy działalności oraz obiekty przedsiębiorstwa powinna obejmować, będziemy mogli określić, co mamy zrobić i jakie cele chcemy osiągnąć dzięki cyfryzacji. Cyfryzacja dla samej cyfryzacji mija się z celem przedsiębiorstwa. Dostępność środków unijnych, które wymagają wykorzystania ich w określonych terminach może rodzić ryzyko tworzenia projektów pod presją czasu, bez jasno określonych celów, jakie mają być osiągnięte. Wskazane jest jednak przeprowadzenie analizy biznesowej przedsiębiorstw pod kątem wymiernych korzyści jakie chcemy uzyskać dzięki cyfryzacji. Gdy mówimy o cyfryzacji przestrzeni powinniśmy sięgnąć do geoanalizy biznesowej wykorzystującej dane geoinformacyjne, które są naturalnymi danymi opisującymi rzeczywistość wokół nas. W zależności od poziomu szczegółowości będziemy mówić o kraju, regionie, mieście, instytucji, urządzeniu-przedmiocie czy procesach i zjawiskach. Na poziomie urządzeń – przedmiotów możemy nawiązywać do IoT (Internet of Things). Jednak jak dotąd IoT dotyka przedmiotów na poziomie znacznika (kodu kreskowego za pomocą czytnika lub technologii RDIF) i wykorzystując jedynie aspekt geolokalizacji obiektów w danej chwili. Nie uwzględnia jednak innych danych geoinformacyjnych jak np. gabaryty czy relacje przestrzenne z innymi przedmiotami. Wyzwaniem byłoby doprecyzowanie technologii odpowiedzialnych za tworzenie projektów produktu na poszczególnych etapach jego życia, dzięki której będzie można budować pełną analitykę danych o przedmiotach w aspekcie czasowym i przestrzennym.
Mimo, że cyfryzacja na etapie projektów i założeń wkroczyła już w niemal każdą dziedzinę naszego życia, to istnieje jeszcze wiele barier na etapie technologicznym i pojęciowym, aby wiedzieć jak proces ma rzeczywiście przebiegać. Największe zaawansowanie procesów cyfryzacji mamy w Polsce w branży finansowej, ale także i tu trzeba by zastanowić się, czy oby wszystkie rozwiązania są rzeczywiście użyteczne dla klientów a także dla samych instytucji. Barierą mentalną dla wielu polskich przedsiębiorców jest fakt, że cyfrowy model rozwoju firm nie jest w zasadzie jeszcze ukształtowany.
Małgorzata Urszula Nowak – Założycielka ILK Solutions – Analityk biznesowy IT. Dyrektor zarządzający ILK Solutions. Posiada wieloletnie doświadczenie w spółkach informatycznych oferujących rozwiązania dla przemysłu oraz zajmującymi się systemami GIS ( Systemy Informacji Przestrzennej ) obejmujące analizy biznesowe, w tym optymalizację procesów, rozwój oprogramowania, technologie informatyczne, tworzenie specyfikacji oprogramowania, zarządzanie zespołem oraz projektami. Realizowała projekty technologiczne i informatyczne dla urzędów miejskich i powiatowych oraz dla zarządu spółki dotyczące optymalizacji obszaru finansów oraz procesów biznesowych. Ma doświadczenie we współpracy z międzynarodowymi korporacjami dostarczającymi rozwiązania informatyczne: zintegrowany system ERP dla przedsiębiorstw, system do harmonogramowania produkcji, system kodów kreskowych oraz system do analiz przestrzennych i geo-inżynierskich.
Czytaj także:
Ilustracja: Pixabay
Dodaj komentarz