Czy pracodawcy mogą zbierać dane o stanie zdrowia pracowników w związku z epidemią COVID-19?

dr Grzegorz Sibiga, Katarzyna Syska

Zgodnie ze stanowiskiem EROD zbieranie przez pracodawców danych o stanie zdrowia zależy od tego, czy pozwalają na to przepisy krajowe. Natomiast Prezes UODO jako jedyny przepis pozwalający na zbieranie od pracowników danych o stanie zdrowia wskazuje zmieniony specustawą o COVID-19 art. 8a ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, na podstawie którego organy inspekcji sanitarnej mogą wydawać decyzje, wytyczne lub zalecenia w zakresie środków zapobiegawczych.

Stanowisko EROD: kluczowe są przepisy krajowe

Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) stwierdziła, że RODO pozwala na przetwarzanie danych o stanie zdrowia, ale kluczowe znaczenie mają przepisy prawa krajowego. Pracodawcy mogą zbierać dane o stanie zdrowia pracowników, o ile wynika to z przepisów prawa krajowego i w zakresie, jaki wskazują te przepisy.

Stanowiska Prezesa UODO

Prezes UODO wydał już trzy oświadczenia dotyczące zbierania danych osobowych w związku z epidemią COVID-19. Wszystkie stanowiska są zbliżone, jednak w ostatnim z nich (z 5 maja br.) Prezes UODO najbardziej jednoznacznie wypowiedział się o dopuszczalności gromadzenia danych o stanie zdrowia pracowników, w tym mierzenia temperatury ciała, i o symptomach choroby. Po pierwsze Prezes UODO stwierdził, że przepisy o ochronie danych osobowych nie sprzeciwiają się przetwarzaniu danych o temperaturze ciała czy o objawach choroby, o ile wynika to ze szczegółowych przepisów prawa. Podstawą przetwarzania danych jest art. 9 ust. 2 lit. i RODO[1].

Jako przepis szczegółowy Prezes UODO wskazał art. 17 specustawy o COVID-19 z dnia 2 marca 2020 r.[2]. Przepis ten dodaje art. 8a ust. 5 do ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej[3]. Na jego podstawie organy inspekcji sanitarnej mogą wydawać:

  • decyzje nakładające obowiązek podjęcia czynności zapobiegawczych lub kontrolnych;
  • zalecenia i wytyczne określające sposób postępowania w trakcie realizacji przez podmioty, do których kierowane są takie zalecenia lub wytyczne.

Według Prezesa UODO właśnie takie działania organu inspekcji sanitarnej – decyzje, zalecenia lub wytyczne – stanowiłyby podstawę prawną tych działań, a zarazem podstawę do przetwarzania danych osobowych dotyczących stanu zdrowia.

Co istotne, Prezes UODO nie wskazuje żadnych innych przepisów krajowych, które mogłyby pozwalać na zbieranie danych osobowych o stanie zdrowia pracowników w związku z epidemią COVID-19. Warto tu zauważyć, że Prezes UODO nie odnosi się do obowiązków pracodawców z zakresu zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochrony życia i zdrowia pracowników. Ogólne przepisy o BHP są czasem interpretowane w taki sposób, że w okolicznościach epidemii wynika z nich obowiązek chociażby mierzenia temperatury ciała pracowników czy też zbierania informacji o symptomach choroby. Stanowisko Prezesa UODO wydaje się przeczyć takiej interpretacji.

W stanowisku Prezesa UODO podkreślono też, że zgoda pracownika na zbieranie danych o stanie zdrowia nie byłaby dla pracodawcy właściwą przesłanką przetwarzania tych danych. Wynika to z faktu, że w relacjach między pracownikiem a pracodawcą występuje brak równowagi, a zatem zgoda pracownika mogłaby nie być dobrowolna.

Co ma zrobić pracodawca, który chciałby zbierać dane o stanie zdrowia pracowników, a taka możliwość nie wynika z wydanych przez GIS zaleceń lub wytycznych, które by go dotyczyły?

W świetle stanowiska Prezesa UODO najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest złożenie wniosku do inspekcji sanitarnej o nałożenie na pracodawcę decyzji nakazującej mu dokonywanie pomiarów temperatury czy też dokonywanie innych czynności zapobiegawczych, przy których konieczne jest zbieranie danych o stanie zdrowia pracowników.

Jakie wytyczne GIS pozwalają na zbieranie danych o stanie zdrowia pracowników?

Na podstawie art. 8a ust. 5 pkt 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej Główny Inspektor Sanitarny wydał wytyczne dla niektórych branż. W wytycznych dla zakładów fryzjerskich i podmiotów świadczących usługi kosmetyczne GIS zaleca właśnie mierzenie temperatury ciała pracowników oraz gromadzenie w wywiadach innych danych o objawach chorobowych u pracowników. Jednakże z wytycznych GIS wynika, że dane takie powinny być zbierane tylko za zgodą pracowników. W związku z tym wytyczne GIS są sprzeczne ze stanowiskiem Prezesa UODO, według którego zgoda pracownika nie może być w tym wypadku podstawą zbierania danych przez pracodawcę.

Jakie wytyczne innych organów, w porozumieniu z GIS, zalecają zbieranie danych o stanie zdrowia pracowników i jaki jest status tych wytycznych?

Dopuszczenie mierzenia temperatury – za zgodą osoby badanej – znajduje się także w dokumentach innych podmiotów wydawanych w uzgodnieniu z GIS. Do takich wytycznych należą m.in. wytyczne Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi dla producentów rolnych zatrudniających cudzoziemców przy pracach sezonowych oraz ogólne wytyczne Centralnego Instytutu Ochrony Pracy „Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia osób pracujących w czasie epidemii COVID-19” (w tym ostatnim dokumencie badaniem objęto tylko gości w zakładzie pracy).

Warto jednak podkreślić, że dokumenty te nie mają charakteru wytycznych z ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej – nie są bowiem wydawane przez organ inspekcji sanitarnej. Zatem zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UODO nie mogą one być podstawą prawną zbierania danych osobowych przez pracodawców.

Kierowanie pracowników na badania w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 (koronawirusem).

W ostatnim czasie często pojawiają się pytania dotyczące tego, czy pracodawca może skierować pracowników na obowiązkowe badania w kierunku zakażenia koronawirusem (badania genetyczne RT-PCR lub badania serologiczne), a następnie otrzymać wyniki tych badań.

Prezes UODO nie odniósłsię do tej kwestii w swoich dotychczasowych stanowiskach.

Natomiast zalecenie kierowania na takie badania w odniesieniu do sezonowych zagranicznych pracowników gospodarstw rolnych wynika z wytycznych MRiRW i GIS dla producentów rolnych zatrudniających cudzoziemców przy pracach sezonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Jednakże – o czym była mowa wyżej – wytyczne te nie zostały wydane przez organ inspekcji sanitarnej, a zatem nie mają mocy wiążącej.

Powyższy artykuł pochodzi z czerwcowego wydania newslettera publikowanego przez Kancelarię Traple Konarski Podrecki & Wspólnicy. Jeśli chcecie Państwo otrzymywać newsletter regularnie, należy skontaktować się z Kancelarią z użyciem emaila: marketing@traple.pl 

 

Ilustracja: Pixabay

Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis!

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany.


*